Hoe ik Alias Lisa ga publiceren

In oktober vorig jaar besloot ik niet langer te proberen mijn manuscript via een uitgeverij te publiceren. Nu, een half jaar later, wacht ik vol ongeduld het proefexemplaar af en zal het boek binnen circa twee weken beschikbaar zijn in alle boekwinkels. Daar is wel één en ander aan vooraf gegaan.

Nooit meer ongevraagd een manuscript toesturen

Het ging te veel over de verkeerde dingen. Nog weer een andere formulering van het boekvoorstel en opnieuw twee à drie maanden wachten op een volstrekt ongrijpbare reactie op het toezenden van het manuscript. Bovendien vond ik het manuscript goed zoals het was en stond het idee mij tegen het op verzoek van een uitgever nog een keer om te moeten gooien. Tenslotte bleken er steeds meer uitgeverijen te zijn die geen ongevraagde manuscripten meer accepteerden. En terecht. Er is een ongezond literair klimaat ontstaan, met uitgevers die niet meer weten wat ze met al die manuscripten aanmoeten en aankomend schrijvers die zich, meestal erg prematuur, in de armen van een uitgever willen storten. Mijn motto is vanaf nu, zelf aan de slag gaan. Iedere schrijver, met of zonder contract, zou dat moeten overwegen. Het is geen principiële keuze, je kunt altijd nog overstappen. Het is maar net wat passend is in een bepaalde fase van je schrijverschap. Voor de meeste schrijvers is het waarschijnlijk beter zelf te beginnen met het publiceren van korte verhalen in literaire bladen of bundels en wellicht de eerste romans zelf te publiceren. Pas als je enige aandacht op je hebt weten te vestigen en behoefte krijgt aan meer ondersteuning, komt een uitgeverij in beeld. Het is dan ook niet meer een kwestie van alles of niets. Je kunt doorgaan als onafhankelijk schrijver, of tekenen, mocht je ‘in gesprek zijn geraakt met een uitgever’. Net wat je op dat moment het aantrekkelijkst vindt.

Wat houdt ‘een boek schrijven’ eigenlijk in?

Wees niet bang, ik ga geen college geven. Ik zal wat punten noemen, zodat je een idee hebt wat een boek schrijven nu eigenlijk inhoudt. Het gaat dan natuurlijk om een boek dat je wilt publiceren. Het grote werk is het ontwikkelen van een goed manuscript. Er is een wereld aan cursussen, workshops en zelfs complete opleidingen. En als je verder gevorderd bent zijn er bureaus voor redactie en coaching. Ik heb ooit een paar workshops gevolgd, heb dankbaar gebruikgemaakt van de boeken uit de schrijversbibliotheek van Atlas Contact en heb gewerkt met een bureau voor manuscriptbegeleiding. Vooral dat laatste heeft mij flink geholpen. Zonder professionele feedback wordt het niets, durf ik te stellen. 

Publiceren zonder uitgeverij betekent natuurlijk niet dat je wat daar gebeurt over kunt slaan. Behalve redactie en correctie, gaat dat om zaken als ontwerp en layout van het binnenwerk, een omslag-illustratie, ontwerp en layout van het omslag, aanvragen van een ISBN en het verzorgen de uitgave, drukwerk en/of Ebook. Maar zonder publiek bestaat je boek eigenlijk niet. Wie zouden geïnteresseerd zijn en welke publiciteit is er nodig om hen te bereiken. Ten slotte zul je iets moeten regelen voor de distributie en verkoop. 

Een zelf-publiceerplatform

In 2012 gaf ik mijn eerste roman zelf uit. Ik heb het boek zelf laten vormgeven en drukken en heb een contract als kleine uitgever afgesloten met het Centraal Boekhuis om te zorgen dat het in iedere boekhandel te krijgen was. Nu er online zelf-publiceerplatforms zijn zal ik dat nooit meer zo doen. Veel te veel investeringen en gedoe. Voor Alias Lisa maak ik gebruik van Brave New Books, een samenwerkingsverband van Singel Uitgeverijen, Bol.com en Mybestseller BV. Net als bij andere zelf-publiceerplatforms moet je alles zelf doen, maar kun je voor alle taken ondersteuning inhuren, van redactie tot het maken van de omslag-illustratie. Als je alles zelf doet en gebruikmaakt van Printing-On-Demand (POD), zijn je enige kosten €12,50 voor een ISBN. Het platform zorgt dat je boek bij het Centraal Boekhuis wordt aangemeld, zodat het in de catalogus komt van iedere boekwinkel in Nederland en Vlaanderen. 

Het is heel ontnuchterend om op deze manier je boek te publiceren. Een rekenmodule laat je direct de financiële consequenties zien als je er bijvoorbeeld een chique uitgave van wilt maken en de prijs laag wilt houden. Je mag het zelf allemaal bepalen, maar alles heeft zijn prijs.

De belangrijkste overweging om van deze voorziening gebruik te maken was voor mij dat ik mijn handen vrij hield om mij te kunnen richten op het schrijven en het opbouwen van een publiek. De één vindt dat laatste vreselijk en de ander doet niets liever, maar alle schrijvers zullen eraan moeten geloven iets aan publiciteit en pr doen. Overigens ontkom je daar ook niet aan als een uitgever je boek publiceert. Die verwacht tegenwoordig ook dat je kunt aangeven wie in je boek geïnteresseerd zou zijn en dat je actief bent op social media.