Tagarchief: boekendistributie

Waar blijft een Nederlandstalige literatuur-cloud?

Een paar jaar geleden was ik als aspirant schrijver op zoek naar een uitgeverij. Na een korte rondgang langs de diverse websites besloot ik mijn eerste roman, ‘In de Tusschentijd’, toch maar zelf uit te geven. De vanzelfsprekendheid waarmee er vanuit werd gegaan dat publiceren nu eenmaal door een uitgeverij gebeurde, vond ik niet meer passend anno 2012. Tekenend was een uitspraak van uitgeefster Lidewij Paris: ‘als je een contract met een uitgever op zak hebt, dan mag je je een schrijver noemen’. Bovendien kwam hooguit een paar procent door de strenge selectie. Zo’n scheve verhouding kan niet tot iets goeds leiden. Als kersverse schrijver/uitgever kwam ik er vervolgens achter dat de literaire wereld van Nederland een uitgeverswereld is, geen schrijverswereld. Het is de vraag of dat gunstig is voor de Nederlandstalige literatuur.

Versnippering van online platforms

Het eerste deel van mijn doe-het-zelf uitgeef-traject leverde weinig obstakels op. Er is een ruim aanbod aan dienstverleners voorhanden, van schrijversscholen en zelfstandig redacteuren tot en met vormgevers, illustratoren en (Printing on Demand-) drukkers. Voor kleine uitgevers zoals ik is het CB Compact Centraal Boekhuis beschikbaar, een nog enigszins betaalbare dienst om je boek in de catalogus van iedere boekwinkel in Nederland en Vlaanderen te krijgen. Het probleem – en de gemiste kans – zit in de distributie van eboeken. Dit is hopeloos versnipperd – ik heb vier partijen nodig voor een redelijke beschikbaarheid – en nodeloos duur. Dit terwijl de lage kosten van productie en distributie van eboeken de huidige verschraling juist zou kunnen tegengaan (zie hieronder).

Een uitgeverswereld, geen schrijverswereld

De Boekenweek is één van de vele literaire evenementen waarmee de literatuur op de kaart wordt gezet. Ook het hele circus rond de literaire prijzen zet de diverse schrijvers en hun boeken aardig in het zonnetje. Alle lof voor de ontelbare organisaties die dit allemaal voor elkaar krijgen. De keerzijde is echter dat als je niet bij de club hoort, je des te meer buiten beeld valt. En zonder recensie hoor je er niet bij. En het lijkt erop dat je die ook niet krijgt als je boek niet is uitgegeven door een bekende uitgeverij. Althans, ik heb driekwart jaar na het uitgebreid rondsturen van recensie-exemplaren geen enkele reactie gezien. Vervolgens nodigen organisatoren van literaire evenementen je ook niet uit, want zonder recensie trek je geen publiek. Soms zijn er ook formele redenen: de reglementen van een literaire prijs schrijven voor dat alleen schrijvers van literaire uitgeverijen werk kunnen insturen. Het is natuurlijk de vraag of dat nog van deze tijd is. Zelfs de VSenV, de Vereniging van Schrijvers en Vertalers, laten je alleen toe ‘als er tenminste één door u geschreven literair werk van substantiële omvang onder redelijke voorwaarden is gepubliceerd door een professioneel geleide uitgeverij’. Overigens ontbreekt van alle (koepel-)organisaties van uitgevers, boekverkopers en bibliotheken nota bene de VSenV in de CPNB, de organisator van onder meer de Boekenweek. Zoals ik al zei, de Nederlandse literaire wereld is geen schrijverswereld, maar een uitgeverswereld.

Betere balans in de muziekwereld

In de muziekwereld was een contract bij een platenmaatschappij gedurende meer dan een halve eeuw de heilige graal. Vooral toen het slechter ging met deze bedrijven en het moeilijker werd om binnen te komen, zouden de meeste acts hun muzikale ziel verkopen voor een contract. Pas toen de grote platenmaatschappijen, de ‘majors’, alle acts onder een bepaalde schaal eruit gooiden, begon iedereen noodgedwongen voor zichzelf. Inmiddels is er een gezondere balans ontstaan tussen enerzijds zelf beginnen en shoppen bij uiteenlopende diensten-aanbieders voor boekingen, opnames, productie en distributie van albums, enz. en anderzijds alles onderbrengen bij een grote maatschappij met een totaalpakket. Het was natuurlijk ook zo dat zo’n grote maatschappij lang niet altijd goed was voor een act. En andersom. In ieder geval niet in hun begintijd. De muziekwereld ademt weer meer. En dat kan de Nederlandse literaire wereld ook goed gebruiken: ruimte voor nieuwe aanwas, voor experimenten en nieuwe ontwikkelingen, voor nieuwe literaire ‘producten’, diensten, enz. Een Nederlandstalige literatuur-cloud zou die ruimte kunnen bieden.

Een Nederlandstalige literatuur-cloud

Met een Nederlandstalige literatuur-cloud bedoel ik een groot online platform waar iedereen die iets te bieden heeft in de literatuur in Nederland, laagdrempelig plaats kan krijgen. Denk aan gecontracteerde en onafhankelijke schrijvers, uitgevers, literair agenten, bibliotheken, evenementen-organisatoren, media, recensenten, literaire kringen, dienstenaanbieders voor crowdfunding, workshops, redactie en coaching, aan boekwinkels, antiquariaten, enz. Iedere deelnemer onderhoudt zijn eigen informatie en uitgebreide zoekmogelijkheden zorgen voor de ontsluiting. Door deze concentratie van het aanbod creëer je dè plek waar de literatuurliefhebber wil zijn. Alle partijen kunnen zo hun publiek bereiken en er ontstaat meer ruimte voor experimenten en nieuwe ontwikkelingen. Gebruik de potentie van internet in plaats van ertegen te vechten.

Over eboeks, de Amerikaanse belastingdienst en ‘Alles over Tristan’

Het positieve nieuws is dat In de Tusschentijd inmiddels te vinden is in de catalogi van webshops als Selexyz en Bol.com. Dat wil zeggen de gedrukte versie. De eboek versie wil echter nog niet lukken. Nadat ik hoorde dat ik voor de distributie van mijn eboek een apart contract moest afsluiten met Centraal Boekhuis dochtermaatschappij Eboekhuis, vroeg ik direct een op naam gesteld contract aan. Dat was dinsdag 22 mei. Na allerlei perikelen lukte het om ruim twee weken later succesvol mijn eboek te uploaden. Dat wil zeggen dat ik geen foutmelding meer kreeg, maar ik heb het nog niet in de catalogi van webshops teruggezien.

Daarna bleek dat ik voor de aanlevering door Eboekhuis aan Apple Bookstore en Kobo toch nog een apart contract moest regelen. Dat heb ik gedaan en ik wacht op een bevestiging. Oh ja, voor verkoop door Bol.com moet ik zelf contact met dit bedrijf opnemen. Dat heb ik gedaan en ook daar wacht ik op een reactie.

In de tussentijd (maar dan niet de titel van mijn boek) kreeg ik zo waar een brief van de Amerikaanse belastingsdienst IRS met mijn aangevraagde ID. Hiermee was de weg vrij om direct aan Apple Bookstore te leveren. Omdat het hier in Nederland niet zo opschoot, besloot ik mij als uitgever aan te melden bij Apple.

Net voor afgelopen weekend kreeg ik daarover positief bericht en gisteren ben ik daarmee aan de slag gegaan: speciale software downloaden en installeren, contracten en handleidingen doorwerken en tenslotte het hele publicatie pakket samenstellen. Na de hele dag werken kon ik om vier uur ‘s middags dan eindelijk op de knop Deliver drukken. Error! En wat ik ook probeerde en voor oplossingen op het web zocht, het bleef Error.

Om zeven uur ‘s avonds gaf ik het op. Toen bleek ik ook nog de eerste helft van Oranje tegen Denemarken te hebben gemist. Achteraf gezien had ik ook de tweede helft wel willen missen. Zaterdag was mijn dag niet. Uiteindelijk een oude Grisham op tv gekeken (The Firm) en een oudere roman van Tommy Wieringa, Alles over Tristan, uitgelezen. Dit maakte mijn dag toch nog een beetje goed. Vooral het laatste. Morgen, maandag, maar eens bedenken wat ik nu ga doen met de eboek versie.

Drukwerk in de boekwinkel, eboek bijna

Mijn laatste blog was van 4 mei! Ik kan het haast niet geloven, zo lang geleden al weer. Maar er is weer veel gebeurd. Ik ‘moest’ een weekje naar Frankrijk (zonder internet). Met een heel gezelschap. Toch bijzonder hoe anders gesprekken verlopen als je eens wat langer bij elkaar zit. En naar een indrukwekkend huis. Een huis met een veranda. Dat wil ik ook. Met kilometers ver uitzicht. En daarna moest de boot hoognodig zeilklaar worden gemaakt.
Maar aan schrijversfront zijn er weer flinke vorderingen gemaakt. De distributie is nu bijna rond. Het duurde langer dan ik had gedacht, maar daar ga ik me niet druk om maken. Contracten afsluiten moet kennelijk zijn tijd hebben. Ik heb twee contracten afgesloten met Centraal Boekhuis. Of liever gezegd moet ik de tweede nog tekenen en terugsturen: die voor het eBoekhuis. Daarmee zorg ik dat de eboek versie van In de Tusschentijd in één klap bij alle gangbare grote en kleine webshops te krijgen is. Het andere contract is met CB Compact, een dienst van Centraal Boekhuis speciaal voor kleine uitgevers als ik. Ik leg daar een voorraadje aan (inmiddels gedaan) waarmee zij alle boekhandels en webshops in Nederland en Vlaanderen van mijn boek kunnen voorzien. De gedrukte versie zou inmiddels beschikbaar moeten zijn. Ik zal er eens achteloos naar vragen bij wat boekhandels … Misschien gaan ze het dan nog bestellen ook (schijnt een gewoonte van veel schrijvers te zijn, vragen naar hun eigen boek).
Donderdag zijn de laatste puntjes op de i gezet van mijn eboek. In ePub, het meest gangbare formaat. Morgenavond kan het getekende contract terug. Je zou zeggen dat ik dan voor het weekend een account heb en mijn eboek kan uploaden. Oh ja, wat ik was vergeten is dat er dan nog een technische controle moet plaatsvinden of het bestand wel goed leesbaar is.
Hoe dan ook ga ik naast deze laatste strubbelingen aan het distributie front, mij nu voorlopig richten op de promotie: recensie exemplaren sturen aan redacties en persberichten aan relevante organisaties.

Eerst de distributie, dan de publiciteit

Afgelopen zondag was de tweede van de boekpresentaties. Thuis, voor familie en vrienden. De mensen die jarenlang het meeste je geklets over een boek hebben moeten aanhoren, moet je toch als eerste laten delen in het succes: het is me gelukt! De eerste boeken zijn verkocht, dus ik mag mij schrijver noemen: je bent schrijver als je lezers hebt. Maar nu de volgende stap: hoe bereik ik de lezers buiten mijn eigen, directe kring?

Vantevoren had ik natuurlijk een marketing plan. Globaal. Maar de duivel schuilt in de details. Het is heel veel werk, maar dat vind ik niet erg. Integendeel. Het zou erg zijn als je aankijkt tegen een dichte muur. De twee hoofdtaken die ik nu voor me zie (afgezien van weer eens iets steekhoudends op papier zetten) is distributie en publiciteit.

Distributie wil zeggen: zorgen dat het boek op zo veel mogelijk plaatsen en in zo veel mogelijk vormen te krijgen is. Hier heb ik al eerder een en ander over verteld. Op dit moment richt ik mij op het Centraal Boekhuis. Behalve het afhandelen van de ISBN-administratie voor Nederland en België, bieden zij een breed dienstenpakket voor uitgevers en boekhandels. En speciaal voor kleine uitgevers zoals de dienst CB Compact. Ik ken nog niet alle details, maar dat ziet er veelbelovend uit. Allereerst kun je hiermee tegen aanvaardbare kosten zorgen dat je boek in ruim 1800 (internet) boekhandels in Nederland en België (Vlaanderen) ligt. Weliswaar is mijn boek op mijn eigen website te krijgen, maar veel mensen willen het toch eerst in hun handen hebben gehad en kopen liever bij een boekhandel. Verder lijkt het erop dat ik via CB Compact eboekkanalen voor Nederlandstalige boeken in een keer kan bedienen: Apple Bookstore, Bol.com en Kobo. En natuurlijk alle gewone boekhandels met een webshop, zoals de Selexyz keten. Mijn aanvraag voor een Amerikaans Employer Identification Number (EIN) om direct aan Apple Bookstore te kunnen leveren loopt nog, maar waarschijnlijk werkt deze nieuwe route beter. Ik verwacht volgende week de zaken met CB Compact te hebben geregeld.

Distributie is nog geen publiciteit. Het moet natuurlijk wel bekend zijn dat er een ontzettend goed boek is en dat die Verster iemand is van wie je dat graag wilt lezen. Ik wil het ook in die volgorde aanpakken: eerst de distributie goed opzetten en daarna de publiciteit op grotere schaal aanpakken. Mijn filosofie is om consistent iets op te bouwen en onderbrekingen en kinken in de kabel te vermijden. Dus niet een hoop mensen nieuwsgierig maken en dat het vervolgens nergens te krijgen is. En dat gaat in een lange reeks stappen, want ik ben nu eenmaal geen grote uitgever die in één klap een hele apparaat in beweging kan zetten.

Na volgende week ben ik eerst nog een weekje naar het buitenland (briljante timing, maar ja, oude afspraken) en daarna ga ik de publiciteit aanpakken. Dit houdt vooral in recensie-exemplaren sturen aan de media en presentatiekaartjes / nieuwsberichten aan de organisaties van evenementen.

En nu moet onze zeilboot (voor de liefhebber: een Waarschip 740) uit de winterstalling het water in.