Tagarchief: tijd

‘Tijd’ volgens de psychomechanica

In mijn studie psychologie ben ik indertijd heel wat onzinnige theorieën tegengekomen. Dus daar mag ik er wel eentje van mezelf tegenoverstellen: de psychomechanica.

In de psychomechanica wordt tijd gezien als een rivier. Dit heb je natuurlijk al gaapverwekkend vaak gehoord, maar het verschil van de psychomechanische visie zit in de uitwerking. Bij klokkentijd ga je er vanuit dat het leven van alles en iedereen – van mensen, dieren en planten – op ieder moment en op iedere plek op aarde zich met hetzelfde tempo voortbeweegt. Tijd zou bestaan uit gelijke, inwisselbare eenheden, die je naar believen kunt opdelen of samenvoegen. De zestig seconden halverwege een twee maanden durende voetreis zou evenveel zijn als de zestig seconden uit het laatste uur voor zijn terechtstelling van een ter dood veroordeelde. Dit kan beter.

Tijd stroomt om te beginnen bij de één harder dan bij de ander. Maar hoeveel tijd er op een bepaald moment langs stroomt, hangt natuurlijk ook af van hoe breed en diep je tijdstroom is. Je hebt mensen die erg breed leven en anderen vooral diep. Weer anderen leven heel intens in een brede, diepe, kolkende stroom en tenslotte zijn er mensen die zo stil leven dat je héél goed moet kijken om te zien of dat verstilde, zilveren kronkellijntje eigenlijk wel beweegt. En zoals een rivier wordt gevoed door duizend en één verschillende bronnen, zo wordt een mens gevoed door duizend en één verschillende dingen. Een mens wordt gevoed door zijn dingen, maar als je die niet op hun beurt voedt is het daar gauw mee afgelopen. Eén van de hoofdwetten van de psychomechanica – ik ben even kwijt de hoeveelste – is dat tijd ontstaat uit de wrijving tussen een mens en zijn dingen. Mensen die veel dingen doen, hebben veel meer tijd dan mensen die weinig doen. Als je het druk hebt, dan doe je tussendoor vaak nog meer dan als je niets te doen hebt. Niets kost zo veel tijd als een lege dag. En dat we zuinig moeten zijn op onze tijd, weten we nu er zo veel mensen kampen met een burn-out. “Ledigheid is des duivels hoofdkussen” zegt een bekend gezegde, maar ik heb de duivel helemaal niet nodig om te verklaren hoe slecht leegheid is voor je tijdspiegel. De volheid of leegte van je leven op een bepaald moment heeft er trouwens niets mee te maken of je feitelijk iets doet of niet. En al helemaal niet met nuttigheid. Integendeel, zou ik zo zeggen – het grootste deel van alle drukte en al het gedoe wat je om je heen ziet, is alleen maar compensatie van de leegte. Het werkt zelfs averechts. Een leven dat voldoening geeft, dat is waar het allemaal om gaat en hoe minder je daarvoor hoeft te doen, hoe beter het is. En dit is een opbeurende gedachte voor de zondagochtend.

Waar je hobby’s van krijgt

Deze blog is een eerbetoon aan alle grootse dingen waar je oeverloos veel tijd en liefde aan besteedt, maar die geen enkel nut hebben, aan alle dingen die heel onverstandig zijn om te doen om er rijk en beroemd mee te worden en veel succes mee te hebben, maar die je een onmetelijk rijk gevoel geven, alle dingen met andere woorden waarvan Lucebert zou zeggen ‘Alles van waarde is weerloos’.

Citaat uit ‘In de Tusschentijd’ over hobby’s

‘… Het kon echter nog erger. De oorzaak van alle ellende met de dingen was de blootstelling aan nieuwe, desastreuze methoden voor tijdwinning, gebaseerd op het principe van tijdsplitsing. Vanaf het moment dat men deze methoden systematisch ging toepassen op steeds meer terreinen van het leven, kwam de conditie van de dingen in een neerwaartse spiraal terecht. De verslechterende conditie van de dingen resulteerde in toenemend tijdgebrek. In plaats van beter voor de dingen te zorgen, rende men in paniek van het één naar het ander uit angst voor de dreigende geestelijke hyperventilatie. En zo verviel men van kwaad tot erger en verschrompelden de eens zo grootse, soevereine dingen tot miezerige, kleine dingetjes.

Het trieste gevolg van het verschrompelen van de dingen was dat een aanzienlijk deel van die kostbare, schaarse tijd er langs stroomde … en we weten allemaal hoe vluchtig tijd is. Vervolgens bleken de moderne methoden van tijdwinning – zoals de welbekende toepassingen van de lopende band – allesbehalve onschuldig voor het milieu. Het is normaal dat er een zekere hoeveelheid tijd ongebonden in de natuur voorkomt. Deze zogenaamde vrije tijd is het gevolg van de instabiliteit van de dingen, want lang niet alle dingen verkeren in een stabiele toestand. Kleine hoeveelheden vrije tijd hoeven geen probleem te zijn, grotere hoeveelheden blijken echter erg moeilijk te beheersen. Het risico is dan dat er onverwachts tijddeeltjes met grote energie wegschieten en waar deze andere dingen raken, daar kunnen beschadigingen optreden. Als dit vitale delen zijn die beschadigd raken, dan ziet men op de vreemdste plaatsen woekeringen van handelingen ontstaan, waardoor willekeurige onderdelen van activiteiten op hol slaan en zich blijven herhalen, met als gevolg ontwortelde dingen, hobby’s genaamd. Deze hobby’s zijn een groot gevaar voor de individuele mens, maar door hun besmettelijke karakter ook voor de volksgezondheid. Tot overmaat van ramp begrepen de mensen niet wat de oorzaak was van hun gevoel van leegte en onrust – of wilden dit niet weten – en beseften ook niet hoe groot het gevaar was. In plaats van deze hobby’s krachtig te bestrijden, gedoogden zij de talrijke hobbyshops die her en der als paddenstoelen uit de grond schoten en stortten zich op de bestrijding van wat slechts één van de symptomen van vrijkomende tijd was, namelijk de stankoverlast. Verse vrije tijd ruikt overheerlijk, maar oh wee als het ouder wordt … en dat wordt het onherroepelijk als het meer dan een handvol wordt. Gezien het epidemische karakter van deze problemen, werd het verdrijven van de onwelriekende lucht, zoals men kon verwachten, al gauw één van de meest voorkomende activiteiten. Nadat de luchtvervuiling groter en complexer bleek dan men aanvankelijk had gedacht, werden er opleidingen opgericht voor de bestrijding van deze overlast. Inmiddels is dit één van de grootste sectoren van het bedrijfsleven geworden, tijdverdrijf.’

Help, keuzeverlamming!

‘Keuzeverlamming’ is een prachtige uitdrukking. Het laat aan duidelijkheid niets te wensen over. ‘s Ochtends bij het ontbijt op je vrije dag verheug je je erop je nieuwe video-editing programma te installeren en eindelijk de opnames van een bevriend muziekbandje te monteren. Maar dan blijkt het een onverwacht mooie, zonnige dag te worden. Toch naar ons zeilbootje? Wacht, dat is geen goed voorbeeld. Dit zal niet iedereen herkennen en het is niet in beide gevallen een kwestie van ‘nu of nooit’.

Je zit eindelijk een keer rustig in de tuin of op je balkon met een stapel kranten en tijdschriften, maar zo meteen begint er een heel leuk festival in de stad. Dat is een beter voorbeeld. Er moet sprake zijn van een onomkeerbare keuze, van tijdsdruk. Je ziet het moment naderen waarop je moet kiezen … en je laat het lopen. Je bent verlamd. Als de ezel die verhongert tussen twee hooischelven. Met elastiek blijf je vastzitten aan beide keuzes en zodra je naar één kant neigt, begint de andere harder te trekken.

Je kunt zeggen dat je dan nog altijd lekker in de tuin hebt gezeten, maar dat is niet zo. Je bent weliswaar thuis gebleven, maar je hebt er niet uitgehaald wat erin zat. Je hebt onrustig op het puntje van je stoel gezeten, in plaats van met volle overtuiging de krant met alle bijlages te lezen.

‘Eruit halen wat erin zit’, eigenlijk was dat het onderwerp waar ik het over wilde hebben. Tijd stel ik me dan voor als een soort brandstof die wordt geproduceerd als je opgaat in wat je doet. Hoe meer je opgaat in je dingen, hoe meer tijd je als het ware krijgt. Een dag waarin dat goed gelukt is, geeft veel tijd, oftewel veel voldoening. Uit één dag kun je naar je gevoel een halve week halen. Je moet diep nadenken wat je allemaal sinds het opstaan gedaan hebt. Inderdaad, tijd als inspiratie, als inblazing van de geest. Vandaar die brandstof. Dit is hoe ik tijd heb benaderd in mijn roman, een tamelijk plastische voorstelling van hoe we bezig zijn met onze dagelijkse tijdwinning en hoe we daarbij belaagd worden door eisen van nuttigheid.

‘Eruit halen wat erin zit’ heeft veel te maken met kunnen kiezen. Zo kwam ik op ‘keuzeverlamming’. Hoewel het bij nader inzien meer is dan goed kunnen kiezen. Maar het is wel een uitdrukking die tot de verbeelding spreekt. Trouwens, had ik niet eerst met mijn jongste zoon moeten overleggen, van wie de uitdrukking is? Of is de uitdrukking niet van hem? Maar ik wil deze blog wel gepost hebben voordat ik over vijf minuten de deur uit moet. Help, keuzeverlamming.

Plannen zat voor nieuwe publicaties

Na mijn laatste blog heb ik hard gewerkt aan een volgend artikel over tijd. Ik wilde in mijn volgende blog graag de publicatie van dat artikel kunnen melden. Vervolgens duurde het publiceren daarvan op mijn website om technische redenen (ik had zelf iets doms gedaan) bijna een week langer dan gepland. En daarna kreeg ik het helemaal te pakken van een nieuw idee voor een volgende roman. In ieder geval een novelle. En aangezien ik geleerd heb het ijzer te smeden als het heet is, liet ik me meenemen door de stroom zo lang als het duurde. Pas vandaag ging het wat minder. Ik heb het idee dat deze creatieve eruptie kwam doordat ik al zo lang aan andere dingen heb moeten werken. Eerst de afronding van mijn roman, In de Tusschentijd – toch altijd een fase van punten en komma’s en niet van grootse en woeste schepping. En daarna het opzetten van mijn eigen uitgeverij. Hoe dan ook heb ik niet te klagen over aanzetten voor nieuwe publicaties. Voor de periode tot eind 2014 (nog bijna 2,5 jaar) heb ik een essaybundel over tijd op stapel staan, een klassieke novelle (of roman) met een thriller-achtig karakter en een novelle (of roman) met een opnieuw een wat surrealistisch karakter, net als In de Tusschentijd. Veel te ambitieus natuurlijk. Ik heb nog steeds een baan van 20 uur.

Ondertussen is het eindelijk gelukt In de Tusschentijd als eboek te publiceren in de Apple Bookstore. Althans, het uploaden ging goed, nu nog afwachten wanneer hij daadwerkelijk in de catalogus verschijnt.

De verschijning van In de Tusschentijd zal tot medio augustus het beste bewaarde geheim van literair Nederland blijven: dan ga ik recentie exemplaren rondsturen.

Oh ja, dat artikel over tijd is dus al lang gepubliceerd: https://www.hansverster.nl/nieuws/artikel/detail/2012-6-op-zoek-naar-de-verloren-eigen-tijd/

De eerste keer doet altijd zeer

Ben ik nu schrijver? Het manuscript van mijn eerste roman is af en ik heb het naar de drukker gestuurd. Binnen drie weken kun je het gedrukte boek op mijn website kopen en de eBook versie bij Apple Bookstore. Maar ben ik dan schrijver? Ze zeggen dat je pas schrijver bent als je een contract bij een uitgever hebt. Uitgevers zeggen dat. Nou ja, laten we afspreken dat ik gewoon mooie dingen schrijf en dat jij dat op mijn site of in de Bookstore komt kopen. Niet makkelijk, hoor, zo’n eerste keer. Dat doet best zeer. En dan ook nog een eerste blog.

En nu is hij af, mijn roman. Tussen alle drukte door heb ik er de afgelopen zeven jaar hard aan gewerkt. Drie keer raden waar het over gaat: over tijd. Wat mij bezig houdt is welke plek wij in ons leven geven aan tijd. We hebben het er maar druk mee. Een paar eeuwen terug had je het nauwelijks over tijd, nu doen we niet anders. Dat mechanisme achter tijd, daar ben ik in geïnteresseerd. Waarom zijn we er zo veel mee bezig? En kan het niet anders, want het is tenslotte geen natuurkracht, we doen het zelf. De titel van mijn roman is In de Tusschentijd. Voor de duidelijkheid: het is een roman en geen wetenschappelijk artikel of politiek pamflet. En een behoorlijk fantastische roman ook, maar geen ‘Fantasy’, want er zitten geen engeltjes in. Je kunt er iets in zien van het magisch realisme van Borges, of de verhalen van Umberto Eco over tijd. Maar ook van filmen als ‘Eternal sunshine of the spotless mind’, ‘Time Bandits’ en ‘Back to the future’. Maar uitgebreid onderzoek naar tijd in de kunsten heb ik eerlijk gezegd nog niet gedaan. Geen tijd.

Op de vrijdag na Pasen – vrijdag 13 april … ik heb mezelf verteld dat ik niet bijgelovig ben – wordt het drukwerk afgeleverd. Ik heb m.a.w. minder dan drie weken om de start van het publiceren van In de Tusschentijd te organiseren. Daar heb ik uiteraard over nagedacht, maar ik zal ook nog veel al doende moeten ontdekken. Een van die ‘leuke’ ontdekkingen was bijvoorbeeld dat je op dit moment nog geen Nederlandstalige publicaties als eBook via amazon.com kunt aanbieden. Da’s nou jammer, want amazon.com had ik nu juist als belangrijk verkoopkanaal op het oog.

In deze blog zal ik je op de hoogte houden van wat ik doe en tegenkom bij mijn pogingen om mijn werk te publiceren. Naast deze blog onderhoud ik een website, hansverster.nl. Dat is de plek waar je mijn gedrukte publicaties kunt kopen en artikelen en achtergrondinformatie kunt lezen. Je kunt er bijvoorbeeld al een fragment van mijn verhaal lezen. Verder is het daar overigens nu nog een kale boel, maar daar ga ik snel verandering in brengen. Ik hou je op de hoogte.

Komende week ga ik mij storten op een boekpresentatie – wat zou een geslaagd idee zijn en wanneer – en op het publiceren van ‘In de Tusschentijd’ als eBook in Apple Bookstore.